De kracht van Zelfcompassie

Zelfcompassie is voor mij altijd een beladen onderwerp geweest. Zorg voor anderen en aan jezelf voorbij gaan zijn de meesten van ons beter bekend. Daarom even aandacht voor dit onderwerp. Aan het einde van deze blogpost geef ik enkele tips om je zelfcompassie te versterken. Vaak weten we ze wel, maar passen we ze nog niet (genoeg) toe. Hoe komt dat nou eigenlijk?

Jeugdpatronen

Mijn moeder heeft van huis uit geleerd dat ze in dienst staat van anderen. Haar moeder had dat namelijk ook zo geleerd. Anderen vragen om liefde en compassie? Dat is echt teveel gevraagd! Daar heeft ze geen recht op, toch? Dat maakt je alleen maar egoïstisch en niet geliefd. Dat is zelfs een zwakte. Want dan ben je dus niet sterk genoeg om het zelf te doen. Daardoor kon mijn moeder niet op een constructieve manier om liefde en compassie vragen. Dat had ze gewoon nooit geleerd. In plaats daarvan strafte ze zichzelf onbewust voor haar eigen behoefte aan liefde en compassie.

Dat was mijn rolmodel in mijn jeugd, dus het zal je niet verbazen dat ik dezelfde patronen heb. Die ik weer (onbewust) aan mijn kinderen doorgeef. En laten we even heel duidelijk zijn. Mijn moeder is een super zorgzame vrouw die mij altijd het beste heeft willen geven. Maar het voorbeeld dat ik in mijn jeugd van die liefde en compassie heb gehad is dat je dit vooral moet geven. Het is eenrichtingsverkeer. Het draait altijd om anderen. En dat is de overtuiging die ik (onbewust) heb overgenomen. En hoeveel ik ook van mijn kinderen houdt, het is een (onjuiste) overtuiging die ik zonder het te willen ook op mijn kinderen overdraag. En zo lang het een onbewust proces blijft, zullen zij dit ook weer aan hun kinderen doorgeven.

De waarden en normen van deze tijd helpen ook niet mee. Je grenzen ver voorbij rennen is hip. Hoe drukker je bent, hoe beter je het doet. Je moet vooral iets betekenen. Onzelfzuchtig zijn. Jouw belangen op zij zetten voor je kinderen, je ouders, je partner, sociale ongelijkheid, het milieu, enz. Er is zo eindeloos veel wat jouw zorg een aandacht nodig heeft.

Het effect van behoeften

Maar ondertussen heb je zelf ook behoefte aan zorg, liefde en compassie. Bewust of onbewust. Liefde en compassie zijn namelijk essentiële levensbehoeften waar we altijd naar op zoek zullen zijn. En dat geldt niet alleen voor mijn moeder, voor mij of mijn oma. Dat geldt echt voor ieder van ons.

Als we onszelf dan geen liefde en compassie kunnen geven dan moet dat uit de buitenwereld komen. Uit onze partner, onze kinderen, onze vriendinnen, enz. En laten jonge kinderen nou onvoorwaardelijk van hun ouders houden. Dat is een heel makkelijke bron voor liefde en compassie voor de moeder. Op zich prima natuurlijk, want het is geven en nemen. Maar wanneer de moeder voor haar voldoening voornamelijk afhankelijk is van het kind, overvraagt ze het kind.

Het kind komt dan in een rol die helemaal niet past bij een kind. Een kind in ontwikkeling moet juist zoveel mogelijk onvoorwaardelijke liefde ervaren om zich goed te kunnen ontwikkelen tot een zelfstandig mens. Ze mag leren dat ze mag zijn wie ze is en haar eigen weg mag zoeken. In plaats daarvan leert ze nu dat ze er alleen toe doet als ze er is voor de moeder. Dat ze vooral geaccepteerd wordt als ze aan de behoeften van de moeder voldoet. Zo leert het kind dus haar eigen behoeften en verlangens opzij zetten. Om er vooral te zijn voor anderen. Dat haar behoeften, gevoelens en verlangens ondergeschikt zijn aan die van anderen. Dat zij dus minder of zelfs niet belangrijk is.

Dat is de overtuiging die ik heb meegenomen uit mijn jeugd. En die zit me enorm in de weg als moeder, partner, vriendin, (schoon)dochter en ondernemer. Ik vind het heel lastig om mijn behoeften en verlangens voorrang te geven. Om goed voor mezelf te zorgen. Om mezelf toe te staan er te mogen zijn. En dan ben ik daar al jaren in getraind en krijg ik daar nog steeds hulp bij, zowel van familie, vrienden als van collega’s, coaches en trainers. Het blijft een terugkerend dingetje.

En zolang ik niet voor mezelf zorg, verwacht ik dus impliciet dat een ander dat voor me doet, zoals mijn man. Daarmee overvraag ik die andere mensen. Dat doe ik niet bewust. Het is gewoon het patroon waar ik in zit. Zo heb ik het geleerd.

Eigen verantwoordelijkheid

Maar ik ben geen klein meisje meer. Ik kan mijn eigen overwegingen maken, mijn eigen keuzes. En ik kies er steeds vaker voor om goed voor mezelf te zorgen. Oké, het is nog niet helemaal zoals ik het graag zou zien. Het gaat nog steeds met vallen en opstaan. Maar hé, ik ben ook maar een mens. En de enige manier om iets nieuws te leren is door het te proberen, door te falen, door te ervaren waar de grenzen liggen en het dus weer opnieuw te proberen op een andere manier. Met zelfcompassie en mildheid.

En dat is niet egoïstisch. In mijn ogen is het zelfs noodzakelijk. Niet alleen voor mij, maar ook voor mijn kinderen. Zodat ik ze een beter voorbeeld kan voorleven. Zodat zij in staat zijn om het patroon te doorbreken. Zodat zij niet hetzelfde destructieve patroon doorgeven aan hun kinderen.

En ik wil zelfs beweren dat het belangrijk is voor de wereld. Want ik geloof er heilig in dat de wereld (en wij als maatschappij) meer gebaat zijn bij mensen die sterk in hun schoenen staan omdat ze goed voor zichzelf zorgen. Want dan heb je ook genoeg over om weg te geven. Je kunt namelijk niets schenken uit een lege kan.

Persoonlijk ga ik op dit moment door een heleboel gevoelens van angst en onzekerheid over mezelf. Dat komt doordat ik iets nieuws doe. Uit mijn comfortzone ga. Ik stap uit mijn veilige bubbel en geef mezelf bloot voor mijn bedrijf. Om succesvol te zijn, moet ik zichtbaar zijn. Nu moet ik voor mezelf gaan staan. Het mezelf waard gaan vinden. En dat klinkt simpel, maar is het voor mij absoluut niet.

Het was voor mij zoveel makkelijker om het iedereen naar de zin te maken. Want zolang het over anderen ging, kon ik me daar ook altijd achter verschuilen. Als er commentaar was, dan ging dat niet over mij, maar over hoe ik voor anderen zorgde, wat de ander nodig had, wat de ander wilde. Nu moet ik verantwoordelijkheid nemen voor wat ik zelf denk, zeg en doe. Nu moet ik voor mezelf opkomen, voor mezelf gaan staan en voor mezelf zorgen. Mezelf niet langer weggeven.

Dus stop ook met jezelf weggeven. Net als in het vliegtuig wordt gedemonstreerd bij de zuurstofmaskers: geef eerst aan jezelf. En daarna kun je zorgen voor anderen, weggeven wat je over hebt. Belangrijk is om daarbij niet te vergeten dat liefde niet opraakt. Het werkt juist andersom. Hoe meer je ervan geeft, hoe meer je ervan zult ervaren. En dan bedoel ik echte onvoorwaardelijke liefde. En de eerste die jouw onvoorwaardelijke liefde zou moeten ontvangen, ben jij.

7 tips

Hoe zorg je dat je verantwoordelijkheid neemt voor jezelf? Dat je liefdevol voor jezelf gaat zorgen, met zelfcompassie?

• Gebruik vriendelijke woorden als je tegen jezelf praat. We zijn snel geneigd om onszelf te veroordelen en bestraffen. Wees mild voor jezelf en vooral niet te streng. Je doet je best.
• Geef jezelf de support die je een vriendin zou geven.
• Gun jezelf de tijd om nieuwe dingen te leren. Met kleine stapjes kom je meestal verder dan met uitputtende grote sprongen.
• Vergeef jezelf als het even niet perfect is. Streef naar ontwikkeling, niet naar perfectie. Je bent tenslotte ook maar een mens.
• Vraag hulp als je er even doorheen zit of het even niet meer weet. Niemand hoeft het wiel alleen uit te vinden. Ook jij niet. Maak gebruik van de kennis en ervaring van anderen. Maar let op dat je dat wel doet bij mensen die dat waard zijn. Bij iemand die je steunt en liefdevol op weg helpt.
• Zorg altijd voor jezelf. Neem voldoende slaap, eet regelmatig en gezond, beweeg regelmatig. Je bent het waard!
• Wees eerlijk tegen jezelf. Pas als je weet en erkent waar jouw pijnpunten liggen, kun je die gaan helen. Pas als je weet welke kwaliteiten en eigenschappen jij hebt om die pijnpunten op te lossen, kun je ermee aan de slag.

Wil jij hulp om ook meer zelfcompassie te ervaren? Je mag me altijd bellen, appen of mailen of stel jouw vragen via mijn contactformulier. Je krijgt altijd antwoord. Maar je vind me ook op Facebook of Instagram. Als je me volgt, krijg je regelmatig mijn reminders en tips voor zelfzorg, zelfliefde en zelfcompassie. En ook daar ben ik bereikbaar via DM. Zullen we samen kijken hoe we jouw zelfcompassie kunnen versterken?