In deze blog geef ik je 5 tips over zelfzorg. Om je te helpen om (beter) voor jezelf te zorgen. Waarom? Omdat het in de praktijk zo ontzettend lastig kan zijn. En vaak saboteer je jezelf onbewust.

Wat ik je wil geven is een lijstje met dingen die ik belangrijk vind. Om je aan het denken te zetten over hoe jij het eigenlijk zelf doet. Misschien zitten er tips tussen die iets toevoegen voor jou. Misschien niet. Kijk wat voor jou werkt. Maar beloof me 1 ding. ZORG VOOR JEZELF! Want als jij dat niet doet, wie dan wel?

1.   Ken jezelf

Ja duh, hoor ik je denken. Toch weet ik uit eigen ervaring dat het heel makkelijk is om helemaal niet naar jezelf te kijken en je vooral op anderen te richten. Dus Gun het jezelf..

Heb jij hier geen last van? Echt superfijn. Dan kun je deze tip overslaan! Of misschien toch even verder lezen? Je weet nooit. En je bent hier nu toch.

Hoe zit dat bij jou?

Vaak weten we heel erg goed wat er van ons verwacht wordt en hoe we hieraan kunnen voldoen. Of in elk geval hoe we hieraan kunnen proberen te voldoen. Maar hoe zit het nu echt met jou?

• Wat zijn jouw behoeften? Wat heb jij nodig om je goed te voelen?
• Waar wordt jij gelukkig van? En dan echt gelukkig, dus met vlinders, glimmende ogen en een grote glimlach. Denk je daar wel eens over na?
• Hoe goed kun jij nog voelen? In je lichaam kun je vaak heel goed ervaren waar onderdrukte gevoelens zitten. Waar voel je spanning in je lijf? Waar krijg jij buikpijn van? Of hoofdpijn? Waar zit jouw verdriet? En waar jouw angst? Of jouw boosheid? En als we dan toch bezig zijn, waar zit jouw blijdschap? En jouw rust?
• Hoe goed zorg jij voor je gevoelens? Huil je wel eens uit? Of lach je hardop? En spreek jij je emoties uit tegen iemand anders? Gewoon om ze even te luchten?
• Hoe goed zorg jij voor je lichaam? Neem je rust als je moe bent? Eet je als je honger hebt? En eet je dan iets dat voedend is? Of ga je voor die candybar die voor handen ligt? (No nuts, no glory toch?)
• Hoeveel tijd besteed je aan jezelf? Alleen het hoognodige? Of neem je regelmatig tijd om uitgebreid te badderen of met vriendinnen af te spreken? En voel je je daar schuldig over? Of gun jij het jezelf?
• Hoe vaak kom jij op voor jezelf? Als iemand je kwetst, vertel je dit dan? En als iemand over je grenzen gaat, durf je dan voor jezelf op te komen? En gun je jezelf dit? Of geeft dat heel veel spanning?

Maak een persoonlijk statement

Dit kan een dagboek zijn, een persoonlijk schrift, collage of kunstwerk of al deze dingen samen. En ga voor jezelf eens opschrijven, tekenen, schilderen, boetseren of wat dan ook wat voor JOU belangrijk is. Wat JIJ voelt. Wat JIJ wilt. Dus:

• Plan een avond, middag of ochtend waarin je ongestoord kunt werken
• Pak een schrift, papier of koop een mooi dagboek, schilderdoek, of wat jou inspireert.
• Zoek een mooie pen, kleurpotloden, fineliners in alle kleuren, gekleurd papier, verf, lapjes stof, kraaltjes, lintjes, tijdschriften om in te knippen of wat je maar wilt gebruiken.
• Print bovenstaande lijstje uit of schrijf het over op een kladje
• En ga de vragen beantwoorden voor jezelf. Misschien kun je nog wel meer vragen bedenken die voor jou belangrijk zijn en kom je nog met veel meer informatie.
• Verwerk dit in een prachtige collage, kunstwerk, dagboek of wat dan ook. Als het maar JOUW persoonlijke statement is.
• En zorg dat je hier regelmatig naar kijkt. Want het is zo makkelijk om jezelf weer te vergeten.

Mens ken jezelf. Besef dat je het altijd, zonder uitzondering, met jezelf moet doen. Dag in, dag uit, Jaar in, jaar uit. Je kunt niet weg van jezelf. Zelfs als je tijdelijk uitlogt (bijvoorbeeld door gebruik van drugs of alcohol) kom je uiteindelijk altijd weer terug bij jezelf. Als je dan toch met jezelf bent, zorg dan dat je het zo prettig mogelijk hebt met jezelf. Gun jezelf wat je je vrienden gunt. Geef jezelf wat je je geliefden geeft. Wees jezelf. Want je bent goed genoeg zoals je bent. En JE BENT HET WAARD!

2.   Zorg dat aan minimale voorwaarden is voldaan.

Wat zijn minimale voorwaarden:

• Zorg dat je geen honger of dorst hebt.
• Zorg dat je het niet te warm of te koud hebt.
• Zorg dat je zo uitgerust mogelijk bent.
• Zorg dat je je zo sterk en soepel mogelijk voelt in je lijf.

Waarom minimale voorwaarden?

Als jij je zo sterk en prettig mogelijk voelt, kun je veel beter omgaan met alles wat er op je af komt. Maak het jezelf dus zo comfortabel mogelijk binnen de grenzen van wat mogelijk is.

Klinkt simpel toch? Maar we negeren vaak die kleine irritaties. Niet zeuren, gewoon doorgaan. Bijna alsof je prettig voelen een beloning is voor hard werk en jezelf voorbij rennen. ALS je jezelf dat al gunt.

Voorbeeldje: Je bent al de hele dag aan het rennen en vliegen om alles in goede banen te leiden. Je bent huishoudster, kok, secretaresse, wasvrouw, chauffeur, manusje-van-alles en dat naast je baan. Terwijl je even gauw tussendoor de supermarkt in rent voor de boodschappen, belt je moeder. Of ze wat vroeger zal komen voor dat etentje vrijdag want dat is zo gezellig. En jij gaat in je hoofd gelijk na of je dat gaat redden met die afspraak bij de ortho, terwijl je je ondertussen rot zoekt naar de suiker (want de super heeft de indeling van de schappen weer eens verandert) En door die stomme suiker zal je lunch er ook bij in moeten schieten.  En dat je dan thuis nog niet over de drempel bent gestapt of je kind vraagt op een zeurderige toon waarom zijn t-shirt nog niet gewassen is.

Ik weet niet hoe het bij jou zit, maar tegen die tijd ontplof ik. En mijn kind moet het ontgelden. De vraag is niet onredelijk, de toon misschien niet zo fijn, maar hè een kind is ook maar een mens. Doordat jij al overprikkeld en geïrriteerd bent, kun je gewoon even niet relativeren en nuchter op de vraag reageren. Je voelt je meteen aangevallen.

Hoe zou je reageren als je nu andere prioriteiten had gesteld? Als je je man had gevraagd de boodschappen te doen? En je dan wel had kunnen lunchen? En je tegen je moeder had gezegd dat je het ook supergezellig vindt, maar dat je even niet ziet hoe je haar eerder kunt ontvangen vrijdag? Of in elk geval had gevraagd of je haar kunt terugbellen op een beter moment?

Nou zeg ik niet dat je nooit jezelf weg moet cijferen. Het blijft altijd een afweging om voor jezelf te kiezen of jezelf tijdelijk even te parkeren ten behoeve van een ander. Maar zelfs dan. Zorg altijd voor jezelf. Al is het alleen maar om je naasten te beschermen 😉

En hoe doe je dat?

• Eet regelmatig en gezond
• Drink genoeg
• Beweeg of sport regelmatig.
• Ga op tijd naar bed
• Plan rustmomenten voor jezelf in je dag (lunchpauze, theepauze, heb je op je werk ook recht op dus waarom niet altijd inplannen)
• Leg een extra dekentje bij de bank, sloffen in de schoenenkast, zorg regelmatig voor frisse lucht in huis, regel zonwering of een airco
• Vraag hulp als dat nodig is.
• Of praat met een vriendin, je moeder, de buurvrouw of een professional als het je allemaal te veel is en boven je hoofd groeit. Gewoon om de druk van de ketel te halen.

Met andere woorden: Zorg voor jezelf! In ieder geval de minimale zaken moeten op orde zijn, want anders weet je zeker dat je bij de kleinste tegenslag over de emmer gaat of ’s avonds doodmoe crasht. En met een beetje pech uiteindelijk zelfs een burn-out oploopt. Met wilskracht kom je een heel eind, maar zelfs met de beste wil van de wereld, komt er een punt waarop je lijf of je denkvermogen het gewoon niet meer trekt. En hé, JIJ bent het net zo waard als ieder ander!

3.   Gebruik een gelukslijstje

Een Gelukslijstje? Yep, een lijstje met dingen die je gelukkig maken. Zo simpel, maar o zo effectief.

Zonder erover na te denken, zitten we onze zelfzorg vaak lekker in de weg. Zeker als je wat gevoeliger bent, sta je vaak sterk afgestemd op anderen. En dan is het makkelijk om jezelf te vergeten.

Daarnaast wordt jezelf wegcijferen als deugd gezien in onze cultuur. En egoïsme (lees voor jezelf zorgen) is iets om je voor te schamen. Zeker voor vrouwen geldt dat voor jezelf zorgen vaak een vieze bijsmaak heeft.

Een gelukslijstje dus. Gewoon om voor jezelf te blijven zorgen. Hoe werkt dat dan? Dat kan op verschillende manieren:

* Een kleine dingen maandlijstje

Maak elke maand een afvinklijstje met 30 kleine dingen die je gelukkig maken. Dit kan bijvoorbeeld zijn:

• een wandeling in de duinen
• een croissantje bij het ontbijt
• een knuffel
• ’s morgens lekker ongestoord in bed lanterfanten met een kop koffie of thee en een boek.

Het maakt niet uit wat het is, als het maar iets is dat jou een geluksgevoel geeft.

En zorg dat je elke dag een van deze dingen op je lijstje doet.

Kun je geen 30 kleine dingen bedenken? Gebruik dan gewoon een weeklijstje. Of zet minder dingen op je lijstje, maar zorg wel dat je die dingen in de loop van die maand doet.

Voor mij is bijvoorbeeld een gevoel van luxe (en dus een geluksmomentje) als ik tussen schone lakens in mijn bed kruip. Ik gun mijzelf daarom elke week schone lakens (als ik het dagelijks zou doen verdwijnt het geluksgevoel weer door de enorme berg wasgoed die dat oplevert ☹)

* Een grote dingen jaarlijst

Nu zijn er ook dingen waar je intens gelukkig van wordt die wat te groot zijn voor zo’n maandlijstje. Je kunt ook een lijst maken met 12 dingen die je gelukkig maken en die je heel graag wilt. En dan gun je jezelf elke maand één (of meer!!) van deze dingen. Dit kan bijvoorbeeld zijn:

• Een dag vrij plannen om te schilderen, boetseren, of wat dan ook dat jij graag doet.
• Een dagje winkelen of naar de sauna met je vriendin
• Een high tea, lunch of etentje met je partner, moeder, vriendin…..
• Een spelletjes avond met vrienden
• Die mooie taart van Heel Holland bakt maken met de kinderen
• En fantaseer lekker verder . Wat zou jou nou gelukkig maken?

* Een grote dingen spaarlijst

En dan zijn er ook altijd dingen die je heel gelukkig maken die je je nu niet kunt veroorloven, maar die je wel heel graag zou willen. Zorg dat deze lijst is ingedeeld in prioriteiten. Dus de grootste wens bovenaan.

En stel jezelf nu als doel dat je gaat sparen voor een van deze dingen. Maak hiervoor een aparte spaarrekening, of een pot voor kleingeld of een kluisje met geld dat je krijgt of onverwacht overhebt. Het maakt niet zoveel uit, als het maar werkt voor jou. Voor inspirerende verhalen over sparen kun je eens kijken op de blog van PorteRenee. Bijvoorbeeld deze blogpost: 14 tips om te sparen zonder hoog inkomen - PorteRenee

Let op!

Maak een lijst die je op een goed zichtbare plaats kunt leggen of hangen. In je agenda, aan de deur van de wc of naast de verjaardagskalender. Het is wel de bedoeling dat je de lijst gaat gebruiken. Onder in de la, heb je er niet zoveel aan.

En niet iedereen heeft evenveel mogelijkheden tot zijn beschikking. Het is best lastig om tijd voor jezelf te vinden als alleenstaande moeder. Of om financieel iets voor elkaar te boksen vanuit de schuldsanering. Besef dat geluksmomentjes heel klein kunnen zijn. Het gaat er bij deze lijstjes om dat je zoor jezelf zorgt. Op wat voor manier dan ook. Gewoon om jezelf even te verwennen. Al duurt het maar 5 minuten en kost het geen drol. Nu, op dit moment met de mogelijkheden die je nu hebt. Juist als je het zwaar hebt.

Als jij je financieel niet elke week een bezoek aan een restaurant kunt veroorloven is het niet handig om deze 4 x op je maandlijstje te zetten. Wel kun je er dan voor kiezen om thuis wat uitgebreider te koken. Of af te spreken bij iemand die heel lekker kan koken. Wees creatief. Gun het jezelf. En zie het mooie in kleine, alledaagse dingen. Dan wordt genieten makkelijker. En het leven (iets) draaglijker. Alle beetjes helpen, toch?

4.   Maak keuzes

Nog zo’n lekkere inkopper, die erg ondergewaardeerd wordt.

Zelfzorg betekent dat je iets doet dat voor JOU goed en haalbaar is. Door voor jezelf te zorgen, maak je dus automatisch een keuze. Je neemt verantwoordelijkheid voor jouw behoeften. En wat die behoeften zijn? Dat weet alleen jij. En dat maakt het zo lastig.

Quizvraag

Je sport samen met een vriendin elke woensdagavond. Onverwacht belt je vriendin vlak van te voren af. Wat doe jij?

1. Je pakt je sportspullen en gaat zonder haar sporten
2. Je pakt die reep chocola uit de kast en kruipt op de bank voor een avond Netflix
3. Je pakt je laptop en werkt die lijst met achterstallige mailtjes weg
4. Je pakt de telefoon en belt je moeder om weer even bij te kletsen

Ik of de ander?

Wat ik het aller lastigst vind aan die keuzes, is vooral dat ik door mijn keuze iemand kan teleurstellen. Het is voor mij persoonlijk het makkelijkst om een ander voor te laten gaan op mijn eigen behoeften. Ten minste zo voelt dat op dat moment. In de praktijk werkt het niet zo. Want door mijn eigen behoeften te vaak weg te cijferen voor een ander, raakt mijn batterij aardig leeg en dan kan ik dus ook weer minder voor anderen betekenen of krijgt een ander onterecht mijn frustratie over zich heen (zie mijn voorbeeld bij 2. Zorg dat aan de minimale voorwaarden is voldaan)

Is je eigen behoeften wegcijferen voor een ander dan altijd verkeerd? Absoluut niet. Soms is het ook voor jezelf beter om even te slikken en door te gaan ten behoeve van een ander. En laten we eerlijk zijn. Iets doen voor een ander voelt ook voor jezelf vaak gewoon goed. Het wordt pas een probleem op het moment dat het jou gaat opbreken. Het toverwoord is balans. En wat voor jou de juiste balans is, moet je elk moment weer opnieuw bekijken en afwegen.

Antwoord op de quizvraag

En het juiste antwoord is: a, b, c en d.

Welke jij kiest, hangt helemaal van jou en de situatie af.

1. Sporten is gezond en het is dus belangrijk om hier tijd voor vrij te maken. Daarnaast geeft sporten je energie en een goed gevoel dus als je eenmaal in die sportschool staat krijg je hier een enorme kick van.
2. Als je oververmoeid bent en al enige tijd op je tandvlees loopt, kan een avond bingwatchen je helpen om jezelf weer op te laden. Even verstand op nul en lijf relaxt. Dan ben je weer fris voor die belangrijke vergadering morgen.
3. Soms kan achterstallig werk constant in je hoofd rond zoemen en als een enorme last voelen. “Dat moet ook nog!” of “Dat mag ik niet vergeten!” “Als ik maar niet te laat ben!” Door je achterstand weg te werken, maak je in je hoofd weer ruimte voor andere dingen zoals bijvoorbeeld sporten, die goede nachtrust of even ontspannen met een boek (in plaats van gestrest op de bank “voor jezelf zitten zorgen” terwijl je daar eigenlijk de rust niet voor hebt)
4. In alle drukte van to-do’s, wil het nog wel eens gebeuren dat het contact met mensen die belangrijk voor ons zijn ergens onderaan het lijstje bungelen. En dus nooit aan de beurt komen. Maar we hebben als menselijke wezens (en vooral als vrouwen) behoefte aan verbinding. Het kan heel eenzaam gaan voelen als je altijd maar rond rent en geen tijd neemt voor echt contact met anderen.

Er is dus geen goede of foute keuze. Het is maar net waar jij op dat moment het meeste behoefte aan hebt. Die behoefte is elke keer weer anders. En uiteraard zijn er nog heel veel andere keuzes, maar het gaat hier even om een (leesbaar) voorbeeld.

Sorry. Geen Quick fix dus. Maar gewoon vallen en opstaan. En elke keer weer kijken wat voor JOU belangrijk is! Waar heb JIJ behoefte aan! Wat is voor JOU de beste oplossing!

En dan is het handig om jezelf te kennen! Maak dus tijd voor jezelf en breng tijd met jezelf door. Dat is altijd belangrijk in een goede relatie. Ook met jezelf.

5.   Gebruik een prioriteitenlijst

Oké, een prioriteitenlijst. Dit kan een kladje zijn of een volledig uitgewerkte agenda, en alles daar tussenin. Het maakt niet uit of je dit digitaal doet, in een papieren agenda, in een mooi schrift of gewoon op een papiertje dat op een prikbord hangt. Zoek jouw manier. Maar zorg dat je regelmatig even een prioriteiten overzicht maakt voor jezelf. Hieronder volgt een stappenplan. Doorloop in elk geval de eerste 2 stappen om voor jezelf helder te krijgen hoeveel tijd jij nodig hebt voor jezelf.

Stap 1 Wat is belangrijk voor jou?

Maak eerst een lijst met alles wat voor jou belangrijk is.

Mijn top 5 ziet er zo uit:

Ja ik weet het. Lekker zweverig. Maar hé, dat ben ik.

Hoe ziet jou lijstje eruit?

Misschien ben jij wel veel gedetailleerder dan ik. Of heb jij echt heel andere prioriteiten zoals gezonde voeding, sporten, je huisdier, je kinderen, …. Het maakt niet zoveel uit. Dit lijstje is voor jou. Er is geen goed of slecht. Zolang het voor jou maar goed voelt.

Dit is de basis voor jouw prioriteitenlijst. Niet wat anderen van je verwachten, maar wat voor JOU belangrijk is. Deze dingen moeten straks altijd ergens op je prioriteitenlijst terugkomen in de afspraken en activiteiten (en dus niet helemaal onderaan waar je toch nooit aan toe komt)

Stap 2 Altijd terugkerende dingen

Maak nu een standaard weekoverzicht met alle tijd die je nodig hebt om de dagelijkse dingen te doen. Dus geen afspraken en deadlines die per week verschillen.

Bijvoorbeeld:

• Tijd om te eten (bijv. ontbijt, lunch, avondeten en/of theetijd)
• Tijd om te sporten of bewegen
• Tijd die jij nodig hebt om te koken, boodschappen te doen, te wassen, enz
• Tijd die nodig is om kinderen te brengen of halen (school, sport, enz.)
• En natuurlijk ook die tijd voor jezelf.

En kijk nu eens kritisch naar je lijst. Is dit allemaal haalbaar? Dan kun je het inplannen. Is het allemaal niet haalbaar? Tja, dan moet je echt keuzes gaan maken. Je kunt dingen laten vallen, delegeren, of meer zelfstandigheid vragen van je huisgenoten.

Deze lijst hoef je maar eens in de zoveel tijd te maken. Dit zijn de standaard dingen die je gewoon nodig hebt. Ook deze lijst is een basis voor je prioriteitenlijst en horen altijd terug te komen. Al is het alleen maar om te voorkomen dat je in tijdnood komt.

Stap 3 Losse afspraken, deadlines en wensen

Maak een overzichtje met belangrijke data en deadlines voor de komende week of maand. Dat hangt ervan af of je voor een week of een maand (of langer?) vooruit wilt plannen.

Stap 4 Een periodeplanning

Door de voorgaande 3 lijsten samen te voegen ontstaat een planning waar je mee kunt gaan werken. Zorg in elk geval dat de lijstjes uit stap 1 en 2 altijd een plek krijgen in je planning.

Nu moet je soms keuzes maken en komt het erop aan. Gun je het jezelf? Het kan best confronterend zijn, zo’n lijst. Het kan je laten beseffen dat je meer voor elkaar probeert te boksen dan mogelijk is. En dan moet je dingen laten vallen. Of delegeren. Dan moet je keuzes maken.

Zorg er in elk geval voor dat de dingen die je laat vallen niet altijd alleen maar ten koste van jezelf gaan. Misschien moet je een gesprek aangaan op je werk over jouw workload. Of kijk eens in het gezin of in je vriendenkring of dingen anders opgelost kunnen worden.

Vraag hulp als dat nodig is. Het kan soms heel fijn zijn voor mensen om jou ook eens te mogen helpen. Mensen kunnen altijd nee zeggen als ze het niet willen. Dat is hun zelfzorg.

Een planning of prioriteitenlijst hoeft natuurlijk niet heel rigide. Kijk wat voor jou werkt. De een werkt het tot het kwartier uit, de ander heeft er voldoende aan om af en toe even te kijken naar de 1^e 2 stappen als reminder. Zoek je eigen weg. Maar pak altijd tijd voor jezelf en voor wat jij nodig hebt.

Dit zijn mijn tips voor zelfzorg. Kijk of er iets voor je bij zit en ga ermee aan de slag. Ik ben benieuwd hoe je het ervaart. Via mijn contactformulier of via facebook kun je me laten weten wat je ervan vind. En daar kun je natuurlijk ook altijd naar toe als je vragen hebt. Ik hoor graag van je. En vergeet niet

Als jij NIET voor jezelf zorgt, wie doet dat dan WEL?